رم سرور چیست؟ این شاید سؤالی باشد که هنگام خرید سرور از خود بپرسید. اگر‌چه این سؤال ممکن است در نگاه اول ساده به‌نظر برسد یا حتی اطلاعات مختصری درباره آن داشته باشید، هنگام انتخاب سرور مناسب براساس نیازتان بسیار حیاتی است. به‌همین‌دلیل، در این مطلب از بلاگ سیکس هاست قصد داریم علاوه بر پاسخ‌دادن به این پرسش، انواع رم سرور را معرفی و به نکاتی اشاره کنیم که در این زمینه باید مدنظر قرار دهید؛ پس تا پایان با ما همراه باشید.

RAM چیست؟

قبل از پاسخ به پرسش رم سرور چیست، باید درباره خودِ این سخت‌افزار اطلاعاتی به‌دست آوریم و سپس تفاوت آن در کامپیوترهای معمولی با سرور را بررسی کنیم. RAM مخفف Random Access Memory به‌معنای «حافظه دسترسی تصادفی» است. این قطعه کامپیوتری در‌واقع دستگاهی محاسباتی است که سیستم‌عامل (OS) و اپلیکیشن‌ها و داده‌های مورد‌استفاده فعلی در آن نگه‌داری می‌شوند تا CPU بتواند به‌سرعت به این اطلاعات دسترسی پیدا کند. 

RAM را می‌توان حافظه‌‎ی اصلی کامپیوتر نیز دانست و سرعت خواندن و نوشتن در این حافظه به‌مراتب بیشتر از انواع دیگر حافظه مانند هارد دیسک و SSD است. نکته دیگری که باید درباره RAM بدانید، آن است که این حافظه با خاموش و روشن‌ یا Reboot‌ شدن کامپیوتر خالی خواهد شد. پس از روشن‌شدن دوباره کامپیوتر، سیستم‌عامل و سایر فایل‌ها از Storage Disk که می‌تواند به‌ حالت HDD یا SSD باشد، مجدداً در RAM ذخیره خواهند شد.

رم سرور چیست؟

اگر بخواهیم طبق تعریف گفته‌شده به این نتیجه برسیم که رم سرور چیست، باید بگوییم که رم سرور حافظه کوتاه‌مدتی است که سرور از آن استفاده می‌کند. بنابراین، احتمالاً حالا خودتان به این نتیجه رسیده‌اید که رم سرور قرار است تمامی برنامه‌ها و فرایندهای در حال اجرا روی سرور را روی خود ذخیره کند تا CPU بتواند داده‌ها را بسیار سریع‌تر از زمانی‌که این داده‌ها روی هارد ذخیره شده‌اند، پردازش کند. توجه کنید که سهم عمده‌ای از سرعت اجرا‌ی فرایندها به‌‌دلیل RAM است. این حافظه‌های کوتاه‌مدت حتی از تکنولوژی NVMe، جدیدترین فناوری ساخت حافظه‌، بسیار پرسرعت‌ترند.

برای آن‌که بدانید رم سرور چیست باید بگوییم RAM سرور یک نوع حافظه موقتی است که داده‌های مبادله‌شده بین فضای ذخیره‌سازی و پردازنده را برای مدت زمانی کوتاه ذخیره می‌کند. تمام داده‌ها و فرایندهای درحال اجرا در رم سرور ذخیره می‌شوند تا پردازنده داده‌ها را با سرعت بیشتری پردازش کند.

دلیل اهمیت رم سرور چیست؟

مقدار RAM سرور شماست که تعیین می‌کند امکان اجرای چه تعداد فرایند روی سرور وجود دارد. به‌عبارت‌دیگر، اگر تعداد فرایندهایی که روی سرور انجام می‌شود از این حد فراتر رود، سرور شما عملکرد خود را از دست خواهد داد. در این مواقع، احتمالاً برای دسترسی به وب‌سایت با خطای سرور مواجه خواهید شد.

باتوجه‌به اینکه یکی از کاربردهای بسیار معمول سرورها میزبانی از وب‌سایت‌هاست، ما هم سعی می‌کنیم مثال‌های خود را در همین زمینه ارائه کنیم. حالا فرض کنید سروری که انتخاب کرده‌اید، قرار است مسئولیت میزبانی از وب‌سایت شما را برعهده داشته باشد. هر‌چه RAM این سرور ظرفیت بیشتری داشته باشد، به همان اندازه قدرت بیشتری در اجرای فرایندها خواهد داشت و خیلی واضح است که این موضوع بر عملکرد و سرعت سرور شما مستقیماً تأثیر خواهد گذاشت.

درمقابل، اضافه‌کردن بیش‌ازحد رم سرور را نیز به‌هیچ‌عنوان توصیه نمی‌کنیم؛ زیرا در این صورت ممکن است سیستم نتواند از تمام ظرفیت رم استفاده کند. سرور سیستمی با قطعات مختلف سخت‌افزاری است؛ بنابراین، بهتر است به‌جای هزینه‌ برای اضافه‌کردن رم بیش از مقداری که سیستم کشش استفاده از آن را دارد، به فکر ارتقای دیگر سخت‌افزارها باشید. 

تا این‌جای مطلب، به این نتیجه رسیدیم که اهمیت رم سرور چیست. درادامه، درباره عملکرد و طرز‌کار این قطعه سخت‌افزاری جذاب بیشتر صحبت خواهیم کرد.

طرز کار رم سرور چگونه است؟

بعد از اینکه فهمیدیم رم سرور چیست، بهتر است با طرزکار این قطعه سخت‌افزاری نیز آشنا شویم. ازنظر سخت‌افزاری، تمامی قطعات کامپیوتر شامل RAM و CPU و کارت گرافیک روی قطعه‌ای به نام مادربورد نصب می‌شوند. این موضوع هم در کامپیوترهای خانگی و هم در سرورها صادق است. روی مادربورد اسلات‌هایی وجود دارد که با استفاده از آن‌ها می‌توانید قطعات مختلف را نصب کنید. کار مادربورد این است که ارتباط بین این اجزای سخت‌افزاری با یکدیگر را به‌خوبی برقرار کند.

رم سرور نیز در ماژول DIMM مادربورد نصب می‌شود که به آن Ram Stick نیز گفته می‌شود. به‌لطف RAM نصب‌شده روی مادربورد سرور، هنگامی‌که برنامه‌ای راه‌اندازی می‌شود، داده‌های مربوط به آن ابتدا از واحد ذخیره‌سازی طولانی‌مدت (HDD یا SSD) روی RAM بارگذاری می‌شوند. سپس، CPU به این داده‌ها دسترسی پیدا می‌کند تا بتواند آن‌ها را با استفاده از دستورالعمل‌های کد باینری پردازش کند.

بنابراین، اگر بخواهیم به این جمع‌بندی برسیم که در پردازش داده‌ها نقش رم سرور چیست، می‌توانیم بگوییم که نقش این قطعه سخت‌افزاری ذخیره اطلاعات حاوی دستورالعمل‌های CPU و نتایج محاسباتی آن است که بعداً می‌تواند به‌عنوان خروجی روی صفحه مانیتور کاربر مشاهده شود.

 چه زمانی موقع ارتقای رم سرور رسیده است؟

تا این‌جای مطلب، متوجه شدیم که رم سرور چیست و کمبود رم باعث کُندی در عملکرد و ناپایداری یا حتی قطع‌شدن سرور خواهد شد. این نکته را هم به دانسته‌هایتان اضافه کنید که اگر سرور رم فیزیکی مناسب و کافی نداشته باشد، سیستم به‌سمت استفاده از حافظه مجازی (Swap Memory) خواهد رفت. این حافظه باتوجه‌به اینکه از HDD یا SSD سرور شما استفاده می‌کند، بسیار کُندتر از حافظه مجازی عمل خواهد کرد. در این‌ صورت، در بهترین شرایط وب‌سایت شما با کُندی عملکرد مواجه خواهد شد. چند نشانه روشن وجود دارد که باتوجه‌به آن‌ها متوجه خواهید شد که زمان ارتقای رم سرورتان رسیده است:

• بارگذاری وب‌سایت شما بیش‌ از‌ حد معمول کُند شده باشد.
• سرور شما به‌صورت غیر‌منتظره Reset شود.
• سیستم به‌طورمکرر از Swap Memory استفاده کند.

هر‌یک از این نشانه‌ها می‌تواند شما را قانع کند که به فکر ارتقای رم سرور خود بیفتید.

انواع رم سرور

وقتی تصمیم می‌گیرید سرور اجاره کنید یا رم آن را ارتقا دهید‌، باید بدانید که انواع رم سرور کدام‌اند و استفاده از کدام‌یک از آن‌ها می‌تواند برایتان کاربرد‌ی‌تر باشد. اولین کامپیوترها از نوعی حافظه با نام DRAM (مخفف Dynamic Random Access Memory) استفاده می‌کردند. بعد از چند سال، DRAM جای خود را به SDRAM داد که با نرخ کلاک CPU هماهنگ بود و باعث افزایش سرعت پردازش می‌شد. این تغییر با فناوری DDR همراه شد که خودِ این فناوری نیز توانست سرعت انتقال را بدون تغییر ساخت داخلی (Internal Clock) دو برابر سریع‌تر کند.

فناوری DDR در رم سرور چیست؟

هر نسل DDR سریع‌تر از نسل قبلی خود است و بهره‌وری بیشتری هم دارد. به‌عبارت‌دیگر، این سرعت را با صرف انرژی کمتری ایجاد می‌کند. در‌حال‌حاضر، پنج نسل از فناوری DDR وجود دارد. با همین توضیحات، حالا دیگر می‌دانید که منظور از فناوری DDR5 در رم کامپیوترهای معمولی و رم سرور چیست. 

بین فناوری‌های مختلف DDR، تغییر تکنولوژی از DDR3 به DDR4 کاملاً درخورتوجه است. DDR4 تقریباً دو برابر سریع‌تر از DDR3 است و ولتاژی که از آن استفاده می‌کند، ۱.۲ ولت است. درمقابل، ولتاژ فناوری DDR3 درحدود ۱.۵ یا ۱.۳۵ ولت است. همین مسئله باعث می‌شود ماژول‌هایی که از فناوری DDR4 استفاده می‌کنند، برق کمتری از DDR3 مصرف کنند.

جدیدترین نسل فناوری DDR، یعنی نسل پنجم این فناوری، در سال ۲۰۲۰ رونمایی شد. رم‌هایی که از فناوری DDR5 استفاده می‌کنند، حدود ۵ تا ۱۵درصد سریع‌تر از رم‌های DDR4 هستند. ولتاژ عملیاتی این رم‌ها نیز کمتر و در‌حدود ۱.۱ ولت است؛ اما قیمت بسیار گران‌تری از فناوری قبلی دارند؛ به‌همین‌دلیل، بسیاری از افراد همچنان ترجیح می‌دهند تا از رم‌های DDR4 استفاده کنند.

نکات مهم در انتخاب بهترین رم سرور چیست؟

اگر شما هم به فکر انتخاب سرور هستید، احتمالاً این سؤال برایتان پیش آمده است که معیارهای مهم در انتخاب بهترین رم سرور چیست؟ در پاسخ به این پرسش، باید بگوییم که اصولاً سه معیار «سیستم مورد‌نیاز» و «پیش‌بینی رشد» و «بودجه» در این انتخاب مهم هستند. در‌ادامه، درباره هر‌یک از این معیارها را توضیح می‌دهیم.

۱. سیستم موردنیاز

وقتی قصد دارید سرور انتخاب کنید‌، باید مشخصات مناسب RAM براساس نیاز خود را تشخیص دهید و به این نتیجه برسید که آیا این میزان رم پاسخ‌گوی تمامی بارها خواهد بود یا خیر. واقعیت این است که هیچ رابطه و فرمولی برای رسیدن به پاسخ دقیق این مسئله وجود ندارد؛ با‌این‌حال، توجه به نکات زیر می‌تواند به شما در انتخاب رم مناسب کمک کند:

۱. تعداد کاربر هم‌زمان

هر‌چه کاربران بیشتری به‌طور‌هم‌زمان به وب‌سایت یا اپلیکیشن شما مراجعه و از آن استفاده کنند، به رم بیشتری نیاز خواهید داشت.

۲. نوع استفاده

مقدار و نوع رم استفاده‌شده در سرور به نوع فعالیت شما نیز بستگی دارد. به‌عنوان مثال، کاملاً مشخص است که رم موردنیاز برای اجرای بازی با هنگام استفاده از سرور برای میزبانی از وب‌سایت شخصی کاملاً متفاوت است. 

۳. نوع محتوا

به‌طور‌کلی، محتواهایی که به‌صورت استاتیک روی وب‌سایت قرار می‌گیرند، درمقایسه‌با محتواهای داینامیک به رم کمتری نیاز خواهند داشت. با‌این‌حال، حتی می‌توان همان محتواهای استاتیک را نیز کَش کرد و بدین‌ترتیب نیاز به رم را بیشتر کاهش داد.

۲. پیش‌بینی رشد 

درصورتی‌که پیش‌بینی می‌کنید که تعداد کاربران وب‌سایت یا به‌طور‌کلی نیازهای مرتبط با RAM در آینده‌ای نزدیک افزایش پیدا کند، منطقی‌تر است که از همین ابتدا سرویسی را انتخاب کنید که مقدار RAM آن برای زمان رشد وب‌سایت کافی باشد. استفاده از این راهکار، ریسک کاهش عملکرد یا حتی غیرفعال‌شدن سرور براثر اضافه‌شدن ناگهانی بار را حذف خواهد کرد.

۳. نرم‌ افزارهای موردنیاز روی سرور

تا این‌جا، تقریباً تمامی معیارهایی که اشاره کردیم تا به‌کمک آن‌ها بدانیم براساس نیازهایمان بهترین رم سرور چیست، صرفاً شامل مراجعه کاربر به وب‌سایت یا وب‌اپلیکیشن می‌شد؛ اما ممکن است نیاز داشته باشید تا نرم‌افزارهای مختلفی روی سرور خود نصب کنید. تمامی این نرم‌افزارها برای اجرا به رم نیاز دارند؛ به‌همین‌دلیل، در انتخاب سرور مناسب میزان رم موردنیاز برای نرم‌افزارهای مدنظرتان را نیز باید در نظر بگیرید.

۴. بودجه

مسئله بودجه همیشه حرف نهایی را در انتخاب‌های ما خواهد زد؛ اما اگر از‌نظر بودجه برای خرید و انتخاب ماژول‌های مختلف RAM محدودیت چندانی ندارید، پیشنهاد می‌کنیم از ماژول‌های RDIMM استفاده کنید؛ چون درصورت استفاده از دو یا چند ماژول در هر کانال، پهنای باند بهتری به‌دست خواهید آورد.

اگر‌چه این سه معیار‌، تنها برخی از معیارهای مهمی هستند که در انتخاب رم سرور باید مدنظر قرار دهید، باتوجه‌به توضیحات ارائه‌شده، حتماً تاکنون متوجه شده‌اید که عوامل مؤثر در انتخاب RAM Server چیست و چه تأثیری بر عملکرد سرور خواهد گذاشت.

تفاوت رم معمولی با رم سرور چیست؟

کارکرد رم در تمامی کامپیوترها، چه کامپیوتر خانگی و لپ‌تاپ و چه سرور، تفاوتی ندارد. تفاوت رم سرور با رم کامپیوتر در تکنولوژی به‌کار‌رفته در آن است. به‌بیان بهتر، مهم‌ترین تفاوت رم سرور با رم معمولی پشتیبانی رم سرور از تکنولوژی ECC است. این در حالی است که تقریباً در اغلب مواقع، بوردهای کامپیوترهای خانگی و لپ‌‌تاپ‌ها از این قابلیت پشتیبانی نمی‌کنند. در‌عوض، این کامپیوترها از DIMM استفاده می‌کنند که عموماً بدون بافر و غیر ECC هستند.

اگر می‌خواهید بدانید که اثر استفاده از قابلیت ECC بر رم سرور چیست، کافی است به این نکته توجه کنید که این تکنولوژی به رم سرورها کمک می‌کند تا درصورت ایجاد مشکل در داده‌ها، آن را شناسایی و تصحیح کنند. این قابلیت نه‌تنها در رم سرورها، بلکه در هر کامپیوتری که با پردازش داده سنگین سر‌وکار دارند، به‌کار گرفته می‌شود.

۱. کاربرد رم سرور چیست؟

رم سرور فرایندهای در حال اجرا در سرور را روی خود ذخیره می‌کند تا CPU یا پردازنده سرور بتواند آن‌ها را پردازش کند.

۲. تفاوت فضای ذخیره‌سازی با رم سرور چیست؟

اگرچه تمامی رم‌ها از‌جمله رم سرور به‌نوعی در دسته‌بندی فضاهای ذخیره‌سازی قرار می‌گیرند، مهم‌ترین تفاوت میان رم و فضاهای ذخیره‌سازی مانند HDD و SSD، سرعت آن‌هاست. سرعت RAM بسیار بیشتر از فضاهای هارد و SSD است و همین امر سرعت پردازش را بسیار افزایش خواهد داد.

۳. مفهوم قابلیت ECC در رم سرور چیست؟

یکی از تفاوت‌های رم سرور با رم معمولی، قابلیت ECC یا اصلاح خودکار خطاست. این قابلیت به رم سرور امکان می‌دهد تا اگر در داده‌ها خطایی ایجاد شده باشد، در گام اول این خطا را شناسایی و سپس آن را رفع کند.